Η Φαινομενολογία

 

Η φαινομενολογία είναι μια φιλοσοφική μέθοδος ή ένα φιλοσοφικό σύστημα που προτάθηκε από τον Γερμανό μαθηματικό και φιλόσοφο Edmund Gustav Husserl (1859-1938) στο τρίτομο έργο του Logical Investigations. Ο όρος Φαινομενολογία σημαίνει αφαίρεση της συνείδησης και της εμπειρίας από την σφαίρα της σκόπιμης σύστασής τους και την τοποθέτησή τους σε ένα φιλοσοφικό πλαίσιο. Ή σημαίνει την ιστορική έρευνα για την ανάπτυξη της συνείδησης του εαυτού, από τα πρωταρχικά αισθήματα στην λογική σκέψη.

Ο Husserl θεωρούσε την Φαινομενολογία ως μια φιλοσοφική μέθοδο για την μελέτη των ουσιαστικών στοιχείων, ή ως την πράξη της τοποθέτησης αυτών των ουσιαστικών στοιχείων στην ροή της εμπειρίας της ζωής. Την θεωρούσε ως μια υπερβατική φιλοσοφία που ασχολείται μόνο με αυτά που απομένουν μετά από μια αναγωγή. Ονόμασε αυτήν την αναγωγή: εποχή, εξάλειψη του νοήματος ή αναστολή της κρίσης. «Επιστροφή στις ρίζες» ήταν το σύνθημα του Husserl, όταν αναφερόταν σε οποιαδήποτε φιλοσοφική-επιστημονική έρευνα. Η επιστροφή στις ρίζες υπονοούσε μια τέτοια αναγωγή, την οποία ο Husserl υπέθετε ότι μπορεί να εισαχθεί σε κάθε δεδομένη φιλοσοφική έρευνα, ως αναπόσπαστο μέρος, έναν κόσμο που υπάρχει πριν να ξεκινήσει ο στοχασμός. Θεωρούσε ότι η φαινομενολογία θα μπορούσε  να είναι μια μέθοδος προσέγγισης της εμπειρίας ζωής καθώς συμβαίνει σε χρόνο και χώρο. Είναι μια προσπάθεια να περιγράψουμε άμεσα την εμπειρία μας όπως συμβαίνει, χωρίς να σταματάμε για να εξετάζουμε τις ρίζες της ή τις αιτιώδεις εξηγήσεις της.

Για να το επιτύχει αυτό ο Husserl πρότεινε την εποχή: μια συνολική αλλαγή στάσης όπου ο φιλόσοφος μετακινείται από τα ίδια τα πράγματα, στις έννοιές τους. Δηλαδή από την σφαίρα της αντικειμενικής σημασίας - τον πυρήνα της επιστήμης - στην σφαίρα του νοήματος όπως βιώνεται στον άμεσο κόσμο της ζωής.

Από την σχέση μου με τον δον Χουάν Μάτους και τους άλλους ασκούμενους της γραμμής του, κατέληξα στο συμπέρασμα, ύστερα από την άμεση εμπειρία των σαμανιστικών πρακτικών τους, ότι η εξάλειψη του νοήματος ή η αναστολή της κρίσης που ο Husserl θεωρούσε ως ουσιαστική αναγωγή κάθε φιλοσοφικής έρευνας , είναι αδύνατο να επιτευχθεί όταν πρόκειται για απλή άσκηση της διάνοιας του φιλόσοφου.

Κάποιος που σπούδασε κοντά στον Martin Heidegger, τον μαθητή του Husserl, μου είπε πως όταν ζήτησαν από τον Husserl μια ρεαλιστική ένδειξη για το πώς επιτχυγάνεται αυτή η αναγωγή, εκείνος απάντησε: «Πώς στο καλό θα μπορούσα να γνωρίζω κάτι τέτοιο; Είμαι φιλόσοφος». Οι σύγχρονοι φιλόσοφοι που έχουν επανεξετάσει και διευρύνει τις παραμέτρους της Φαινομενολογίας δεν έχουν αντιμετωπίσει ποτέ πραγματικά το θέμα των πρακτικών. Για αυτούς, η Φαινομενολογία παραμένει ένα καθαρώς φιλοσοφικό θέμα. Επομένως, στην δική τους σφαίρα αυτή η εξάλειψη του νοήματος είναι στην καλύτερη περίπτωση απλώς μια φιλοσοφική άσκηση.

Στον κόσμο των μάγων, η αναστολή της κρίσης δεν είναι απλώς η επιθυμητή αρχή οποιασδήποτε φιλοσοφικής-πρακτικής έρευνας, αλλά είναι αναγκαιότητα κάθε σαμανιστικής πρακτικής. Οι μάγοι επεκτείνουν τις παραμέτρους αυτού που μπορούν να αντιληφθούν μέχρι του σημείου όπου συστηματικά αντιλαμβάνονται το άγνωστο. Για να επιτύχουν αυτό το κατόρθωμα, πρέπει να αναστείλουν την επίδραση του συνήθους συστήματος ερμηνείας. Αυτή η πράξη επιτυγχάνεται μάλλον σαν θέμα επιβίωσης και όχι σαν θέμα επιλογής. Με αυτή την έννοια, οι ασκούμενοι της γνώσης του δον Χουάν πηγαίνουν ένα βήμα πιο πέρα από τις πνευματικές ασκήσεις των φιλοσόφων. Η πρόταση σε αυτήν την ενότητα του περιοδικού είναι να ακολουθήσει κανείς τις δηλώσεις των φιλοσόφων και να τις συσχετίσει με τα πρακτικά επιτεύγματα των μάγων, οι οποίοι, περιέργως, επινόησαν πρακτικές οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις είναι φαινομενικά παρόμοιες με εκείνες που πρότειναν οι Δυτικοί φιλόσοφοι.