Ψ
| Ψυχή |
Η ψυχή είναι η πραγματική ύπαρξη του ανθρώπου, όντας ξεχωριστή από το σώμα, τον νου και τα συναισθήματα. Η ψυχή είναι η αιώνια, άυλη, πνευματική διάσταση ενός όντος, η οποία εμψυχώνει την φυσική μορφή. Σύμφωνα με την εσωτερική παράδοση τα ζώα, τα φυτά ακόμη και τα ορυκτά μπορεί να έχουν ψυχή, αν και σε αυτήν την περίπτωση πρόκειται για συλλογική ψυχή, για παράδειγμα όλα τα λιοντάρια έχουν μια ψυχή και ομοίως οι σκύλοι, οι ιτιές, οι πολύτιμοι λίθοι κ.λπ. Ο Πλάτωνας πίστευε ότι η ψυχή μπορεί να υπάρχει ακόμη και ανεξάρτητα από το σώμα και στην σύγχρονη εποχή μας η προβολή της ψυχής έξω από το σώμα, όπως στον ύπνο, στις εξωσωματικές εμπειρίες, στα διαυγή όνειρα (lucid dream) και στον βαθύ διαλογισμό, λαμβάνεται ως απόδειξη της αθανασίας.
Οι Αιγύπτιοι υποστήριζαν ότι η ψυχή ήταν μια θεία ακτίνα που ενεργούσε μέσω ενός ιδιαίτερου ρευστού. Οι ινδουιστές πιστεύουν ότι η ψυχή είναι ικανή να μετενσαρκώνεται. Διδάσκουν ότι η ανθρώπινη ψυχή είναι ένα μέρος της Ψυχής του Κόσμου (anima mundi). Ο Πυθαγόρας, ο οποίος κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για να συνδέσει την Ανατολική και την Δυτική φιλοσοφία, έδινε παρόμοιες διδασκαλίες. Η ψυχή είναι τμήμα της Υπερψυχής, ένας σπινθήρας της ενιαίας Φλόγας, ο οποίος είναι φυλακισμένος μέσα στο σώμα. Είναι εκείνη η όψη της ζωής που προσδίδει στον άνθρωπο – όπως και σε όλες τις εκδηλωμένες μορφές – ύπαρξη και συνείδηση.
«Η ψυχή είναι ο εαυτός, το "εγώ", που κατοικεί στο σώμα και δρα μέσα από αυτό. Χωρίς την ψυχή το σώμα είναι σαν μια λάμπα χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, σαν έναν υπολογιστή χωρίς λογισμικό, σαν μια διαστημική στολή χωρίς αστροναύτη μέσα. Με την εισαγωγή της ψυχής, το σώμα αποκτά ζωή, όραση και ακοή, σκέψη και ομιλία˙ αποκτά ευφυΐα και συναισθήματα, θέληση, επιθυμία, προσωπικότητα και ταυτότητα». - Yanki Tauber
Στην Κίνα ο Λάο-τσε δίδασκε ότι η πνευματική ψυχή (Hun) είναι ενωμένη με την ημι-υλική ζωτική ψυχή (Ρ'o) και αυτές οι δυο ζωοποιούν το φυσικό σώμα. Οι Έλληνες με την σειρά τους υποστήριζαν ότι η ψυχή με όλες τις νοητικές ικανότητές της ήταν χωριστή από το σώμα. Γιατί υπάρχει η ενσαρκωμένη ψυχη γεμάτη με επιθυμίες, αισθήματα και πάθη, αλλά υπάρχει και η θεία ψυχή που είναι ελεύθερη και με την οποία επανασυνδέεται και ενώνεται ο άνθρωπος μετά θάνατον. Οι Στωικοί πάλι έδιναν έναν άλλο ορισμό της ζωοποιού αρχής ή των ζωτικών διαδικασιών, δηλαδή πνεύμα, ψυχή και σώμα. Αυτή η τριχοτόμηση της ανθρώπινης ύπαρξης αντιστοιχεί στις διάφορες τριάδες, όπως: Μονάδα, Εαυτός και εγώ της Θεοσοφίας˙ γιεγιντά, χαγιά και νεσαμά της Καμπαλά και άτμαν, μπούντι, μάνας των γιόγκι.
Το σώμα της ψυχής ή ανανταμάγια κόσα («περίβλημα ευδαιμονίας»), που αναφέρεται επίσης ως «αιτιώδες σώμα» (καράνα σάριρα), είναι η εκδηλωμένη φύση της ψυχής ως μια ατομική ύπαρξη – μια ακτινοβόλα ανθρώπινη μορφή που συντίθεται από φως. Το «σώμα της ψυχής» δεν είναι ένα σώμα με την έννοια ενός περιβλήματος, ή σκεύους ή οχήματος ή δοχείου για κάτι άλλο˙ το σώμα της ψυχής είναι η ίδια η ψυχή – ένα ακτινοβόλο, αυτόφωτο, ανθρώπινο νοήμον ον. Ο Σρι Αουρομπίντο λέει ότι: «η ψυχή είναι ένας σπινθήρας του θείου πνεύματος που στηρίζει την ατομική φύση. Ο νους, η ζωή, το σώμα είναι τα όργανα για την εκδήλωση της φύσης της. Στους περισσότερους ανθρώπους η ψυχή είναι κρυμμένη και καλύπτεται πίσω από την δραστηριότητα της εξωτερικής φύσης. Έτσι οι άνθρωποι νομίζουν λαθεμένα ότι το ζωτικό σώμα είναι η ψυχή, επειδή αυτό το ζωτικό σώμα είναι που ζωοποιεί και κινεί το σώμα. Αλλά αυτό το ζωτικό σώμα είναι ένα πράγμα φτιαγμένο από επιθυμίες και δημιουργικές δυνάμεις, καλές και κακές˙ είναι η επιθυμητική ψυχή και όχι η αληθινή ψυχή. Όταν προβάλλει η αληθινή ψυχή και αρχίζει να επηρεάζει και στην συνέχεια να κατευθύνει την δραστηριότητα των διαφόρων οργάνων, τότε ο άνθρωπος αρχίζει να υπερνικά την ζωτική επιθυμία και να κινείται προς την θεία φύση του».
